قبای سرو سهی بین ز بس که باد برو * وزید می برد ازنزهتش خبر به چنار

صبا کجاست که اندر سحرگه از دم او * ز طیب بوی نسیمش هواست غالیه بار

ولایتی است که گل می نماید آن که ببوی * شکست رونق بازار طبله ی عطار

درون غنچه چو نافه ز مشکباری کرد * بسان مشک تتاری هوا عبیر نثار

بس که باد اندر سحرگه می نماید مشکباری * می برد بوی نسیمش رونق مشک تتاری

حروف اول ابیات گفته شده تا به حال گویای سه بیتی اند ...

کیست مقصود ...

اشعار ابن حسام را بیشتر قصاید او در بر می گیرند که بیشتر این قصاید در نعت و منقبت ائمه اطهار سروده شده است.

از جمله قصیده ای که دو بیت اول آن در پست به نام او ذکر شد که در وصف ایزد تعالی و 92 بیت را داراست.

همچنین قصیده هایی با مطلع زیر:

ای نام تو در هر دهنی ورد زبانها

ای به صنعت بر فلک صد نقش زیبا ریخته

هر صبحدم که لخلخه سایی کند بهار

حسنی که در بدایع اشیاء نهاده ای

ای بنای بام تمجیدت مصون از اختلال

از ابتدای کار جهان تا به انتها

و ...

زادگاه محمد ابن حسام شهرستان خوسف در فاصله 35 کیلومتری شهرستان بیرجند بوده

و در کل دارای 290 روستا و آبادی می باشد.

خوسف شهری کهن و میتوان گفت از کهن ترین شهر های خراسان جنوبی (قهستان) است.

نام خوسف به صورت های مختلف خسب، خسف، جسب، جوسف و حتی خوصف نیز در منابع تاریخی و جغرافیایی آمده است و دارای قدمت زیاد و شهرت فراوان بوده است.

تولد محمد ابن حسام در سال 782 و یا 783 هجری اتفاق افتاده است. چنان که خود در پایان قصیده ای، چنین میگوید:

این قصیده به سن سی و چهار     بعد هشتصد سال است عشر

نظم   کردم   چو   لولو   شهوار     در    ولایات   شاه   دین    پرور

و یا در جای دیگر:

چو   از  هجرت  در   این   تاریخ   معدود     چل   و   نه    سال  بر  هشتصد بیفزود

ز عمر من گذشته شصت و شش سال     جوانی    بر    گذر    پیری    به    دنبال

که بر حسب آن تولد وی در سال 783 هجری بوده است.

دیوان محمد این حسام خوسفی (چاپ  قدیمی، شامل همه اشعار دیوان)

به کوشش: احمد احمدی بیرجندی ـ محمد تقی سالک

ناشر: اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه استان خراسان

تاریخ انتشار: بهمن ماه 1366

چاپ و صحافی: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی

این دیوان همانطور که قبلا ذکر شد چاپ قدیمی بوده و در حال حاضر به چاپ نمی رسد.

مزیت این نسخه این است که همه اشعار ابن حسام رو در بر داشته و شعر حذف شده ندارد و شامل موارد زیل می باشد:

...

خوُسـف

دیار گل های نرگس

مهد نویسندگان

و شاعران شیرین زبانی چون محمد ابن حسام خوسفی

نامش محمد فرزند حسام الدین حسن و جدش شمس الدین محمد است که به محمد ابن حسام

و یا به ابن حسام شهرت یافته است. تخلص شعری وی ابن حسام است که همه جا در اشعار خود 

نقل کرده است. در ابیاتی که در مدح پیامبر (ص) سروده است به نام و خود و جدش اشاره کرده و

می گوید:

نامی که جز به نام تو نامی نمی شود           نام محمد ابن حسام محمد است

و یا در جایی دیگر:

پدرم   گفت  قرب  سیصد  سال         رفت و  از  رفتگان  مرا  یاد    است

تا  به  نُه  پشت  ما که  اجدادند         همه را فضل و علم و ارشاد  است

پسران   هم  ز   دست  مگذارید         آن  چه  میراث  باب و  اجداد است